Het stimuleren van de gezonde keuze in kinderziekenhuizen en -afdelingen
7 juli 2022
Hoe kunnen we gezonde voedingskeuzes stimuleren op een aantrekkelijke en leuke manier in kinderziekenhuizen en afdelingen? Met dit vraagstuk zijn acht masterstudenten van Wageningen University & Research (WUR) de afgelopen twee maanden aan de slag gegaan middels literatuuronderzoek, praktijkbezoek en interviews bij: Prinses Máxima Centrum, Amsterdam UMC – Emma Kinderziekenhuis, Erasmus MC – Sophia Kinderziekenhuis en Ziekenhuis Gelderse Vallei – brachten de studenten een advies uit, uitgewerkt in strategieën die ingezet kunnen worden om gezonde keuzes voor kinderen te stimuleren.
Uit de literatuur constateerde de studenten dat het merendeel (62%) van de pediatrische patiënten een risico loopt op “malnutrition”. Malnutrition bestaat uit zowel ondervoeding als overgewicht, wat leidt tot een tekort of disbalans in essentiële nutriënten. Hoewel ondervoeding het meest wordt gesignaleerd bij pediatrische patiënten, wordt overgewicht juist vaak waargenomen in pediatrische kankerpatiënten. Beide vormen van “malnutrition” worden geassocieerd met vertraagd herstel en langere ziekenhuisopnames.
Andere aanpak dan volwassenen
Niet alleen gezonde maar ook passende voeding is dus belangrijk voor een voorspoedig herstel en betere kwaliteit van leven. Het stimuleren van gezonde keuzes voor pediatrische patiënten blijkt echter complex door de specifieke behoeften gerelateerd aan ziekte en medicijngebruik, het vaak ontbreken van de eetlust, maar ook de betrokkenheid van ouders of verzorgenden. Om deze redenen is een andere aanpak dan voor volwassenen essentieel. Volgens het Ziekenhuis Gelderse Vallei kan “een kind van 12 kan prima meedoen met de ‘volwassen’ menukaart maar jongere kinderen, en zeker de kinderen tussen de 1 en de 6 jaar, vergen toch wel een hele andere aanpak.”

Stimuleren gezonde keuzes
Uit de interviews kwam naar voren dat de ziekenhuizen al actief bezig zijn om hun voedingsaanbod aan te passen naar de wensen en behoefte van de pediatrische patiënt. Zo hebben het Sophia Kinderziekenhuis en het Emma Kinderziekenhuis een smoothie bar en is het in het Prinses Maxima Centrum mogelijk om samen te koken in de familiekeuken. Kinderen eten vaak moeilijker in het ziekenhuis, omdat het anders smaakt dan thuis, de keukens zouden kunnen helpen om de (gezonde) inname te stimuleren. Daarnaast wordt er door de ziekenhuizen gebruik gemaakt van het aanbieden van kleine porties en het leuk aankleden van de maaltijd. Bijvoorbeeld in het Emma Kinderziekenhuis waar “samen met de chef, zeer creatieve dingen worden bedacht om de fruit en groenten er super aantrekkelijk uit te laten zien. Het werkt echt voor kinderen om het leuk te maken om gezond te eten.”
Praktische vertaling
De studenten hebben de resultaten vanuit de literatuur en de interviews vertaald naar een factsheet om de kinderziekenhuizen en -afdelingen inzicht te geven in de strategieën die gebruikt kunnen worden om gezonde voedingskeuzes voor kinderen te stimuleren. De vijf strategieën zijn:
- Gezonde standaardkeuzes – het specifiek vragen naar een alternatieve optie dient vaak als een drempel, waardoor de standaardkeuzes gemakkelijker geaccepteerd wordt.
- De menukaart – Plaats de gezonde voedingsopties bovenaan de menukaart, maak gebruik van afbeeldingen van gezonde gerechten en maak het eiwitgehalte van producten/gerechten en het belang van eiwit en herstel inzichtelijk.
- Bereiding- en seveerwijze – kleinere meer frequente maaltijden zorgen ervoor dat de voedingsinname wordt gestimuleerd. Daarnaast is de presentatie ook belangrijk, borden en placemats versierd met een ‘gezond’ thema kunnen worden ingezet om de gezonde keuze te stimuleren.
- Samen eten – gezamenlijke eetmomenten verbeterd de voedingsinname en eetgewoontes van kinderen, mits dit met gezonde voeding is.
- De rol van de voedingsassistente – wanneer de voedingsassistente direct bij de lunch vraagt of een kind een stuk fruit lust, verhoogt dit de inname significant.
Met jouw organisatie aan de slag?
Het advies voor de kinderenziekenhuizen en -afdelingen biedt ook een mooie basis voor andere ziekenhuizen die hun pediatrische patiënten willen stimuleren om gezonde keuzes te maken. Wil jij vanuit jouw ziekenhuis of andere zorginstelling een studententeam inzetten? Neem contact op met Goede Zorg Proef Je.