Voortgang vieren en elkaar ontmoeten tijdens congres Goede Voeding in de Zorg

Gezonder en duurzamer eten in de zorg? Het kan! Dat werd nogmaals duidelijk tijdens het drukbezochte 5e landelijk congres “Goede Voeding in de Zorg”, dat Alliantie Voeding in de Zorg op 5 maart 2024 in Ede organiseerde. Eind 2020 tekenden de eerste Voorhoedeziekenhuizen van Goede Zorg Proef Je om de doelen voor een gezonder voedingsaanbod versneld te realiseren. Inmiddels zijn ruim 60 ziekenhuizen en 30 andere type zorginstellingen aangesloten en zijn zij volop bezig om een beter voedingsaanbod met meer plantaardige opties te realiseren voor patiënten, medewerkers en bezoekers. Jasper Lok, teamcoördinator Duurzaam Voedsel van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, is onder de indruk van de verantwoordelijkheid die de zorgsector hierin neemt: ‘Dit is een heel mooi voorbeeld, waar andere sectoren wat van kunnen leren.’

Tijdens het congres deelden tientallen experts uit ziekenhuizen, zorginstellingen en onderzoekers hun kennis en ervaringen met de 200 aanwezige facilitair managers, diëtisten, leveranciers, cateraars, beleidsmakers en stakeholders. We gingen met elkaar in gesprek over de eiwittransitie bij patiënten met specifieke voedingsbehoeften, het omgaan met interne weerstand, gezond en duurzaam inkopen en de continuïteit van voedingszorg. Een groep deelnemers stapte op de fiets voor een inspiratiebezoek bij Ziekenhuis Gelderse Vallei, hét Voedingsziekenhuis van Nederland. Hier werd in de keuken het voedingsconcept toegelicht en ging men in gesprek met de bestuurder over de realisatie van de visie en ruimte maken in het budget.

Voortgang vieren

De dag was ook een moment om te vieren waar we staan. Iris de Koning, projectcoördinator van Goede Zorg Proef Je, presenteerde de indrukwekkende resultaten van de Voorhoede ziekenhuizen, welke een daverend applaus van het publiek ontvingen. Ook de Gezond 2025-ziekenhuizen en zorginstellingen – die pas een jaar actief bezig zijn met Goede Zorg Proef Je – zijn al enorm verschoven naar een gezonder en duurzamer voedingsaanbod. En de beweging gaat door! Zes nieuwe ziekenhuizen en zorginstellingen hebben bestuurlijk commitment gerealiseerd om de doelen van het Nationaal Preventieakkoord uiterlijk in 2025 te behalen.

Wat verandering oplevert

Het congres had als thema ”Wat verandering oplevert” en bood volop inspiratie om verder te gaan met het proces naar passende voedingszorg en meer plantaardige opties. Ook werd de impact van verandering getoond. Ad Melkert, voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen, vertelde tijdens het congres trots te zijn dat deze beweging zich als een inktvlek uitbreidt over heel Nederland: ‘Het moet anders en het kán anders. Goede Zorg Proef je draagt bij aan preventie, kwaliteit van leven en een beter herstel van patiënten en daarbij geeft de zorg een signaal dat een gezondere eetomgeving de norm is. Die inzet en aandacht is en blijft nodig om verandering mogelijk te maken.’

Omgaan met weerstand

Ziekenhuizen en zorginstellingen hebben een voorbeeldfunctie voor de maatschappij. Goede voeding draagt bij aan het herstel van patiënten, een gezonde werkomgeving voor medewerkers én aan de gezondere keus door bezoekers. Maar het realiseren van een gezonder en duurzamer voedselaanbod kan ook weerstand oproepen. In een inspiratielezing nam gedragspsycholoog Sabine Jansen de deelnemers mee in hoe je kan inspelen op motieven en weerstanden die mensen ervaren bij verandering. Ze vertelde dat mensen graag zelf keuzes maken en niet willen dat zorginstellingen bepalen wat ze eten. Haar tips: Kom erachter wat weerstand oproept, biedt keuzevrijheid en verander de standaardoptie. In de communicatieworkshop bespraken deelnemers het belang van het betrekken van medewerkers in het proces en van het benadrukken van de urgentie van de voedseltransitie. Ze hielpen elkaar passende strategieën te vinden om draagvlak te verhogen.

Nieuwe tool voor eiwitcombinaties

Ook was er een primeur tijdens de workshop “Eiwittransitie bij (ondervoede) patiënten”. Pol Grootswagers, onderzoeker aan Wageningen University & Research, demonstreerde voor het eerst live een slimme online tool waarmee de eiwitkwaliteit van plantaardige maaltijden gemakkelijk in kaart kan worden gebracht aan de hand van gegevens over aminozuren en de verteerbaarheid van eiwitten. In de demonstratie werd meteen duidelijk welk aminozuur limiterend is in een maaltijd. Door de hoeveelheden of ingrediënten aan te passen is te zien wat het effect is op de eiwitkwaliteit. De tool is nog in ontwikkeling, maar uiteindelijk is het de bedoeling dat het programma automatisch met suggesties komt om maaltijden te optimaliseren wat aminozuren betreft. Grootswagers: ‘In de toekomst kan dit een bruikbaar hulpmiddel zijn voor volwaardige maaltijden en een verstandige eiwittransitie bij patiënten.’

‘Toon lef om de verandering in beweging te zetten’

Routes, knelpunten en inzichten op weg naar een gezonder en duurzamer voedingsaanbod werden volop gedeeld tijdens het congres. Duidelijk werd dat er al veel is bereikt, maar dat er ook nog veel werk aan de winkel is. ‘Toon lef om een verandering in beweging te zetten’, was één van de adviezen van het expertpanel. Zowel vanuit de ziekenhuizen als de langdurige zorg benadrukten koplopers ADRZ, Bernhoven en GGZ Delfland dat het belangrijk is om elkaar op te zoeken en kennis te delen. Dit laatste is precies waar ons programma Goede Zorg Proef Je voor bedoeld is, zo vulde dagvoorzitter Renate Winkels, bestuurslid bij Alliantie Voeding in de Zorg, aan.

Lees hier de highlights van alle workshops.

Bekijk hieronder het filmpje voor een impressie van de dag!