Uitvraag naar Green Deal Duurzame Zorg in ziekenhuizen: waar staan we?

31 mei 2024

Uit een recent rapport over Duurzame Voeding in Ziekenhuizen blijkt dat er veel variatie is in aandacht en prioriteit voor duurzame voeding in de Nederlandse ziekenhuizen. De integratie van de Green Deal Duurzame Zorg 3.0 is bij vele ziekenhuizen in volle gang, maar er is behoefte aan betere monitoring van plantaardig en dierlijk eiwit, en een tool om de eiwitkwaliteit van maaltijden te berekenen. Het onderzoek is uitgevoerd door de Projectgroep Duurzame Voeding van de Nederlandse Federatie van Universitaire Centra (NFU) in samenwerking met Goede Zorg Proef Je.

Begin dit jaar ontvingen alle Nederlandse ziekenhuizen een uitgebreide vragenlijst over hun aanpak omtrent duurzame voeding. Dat het onderwerp leeft, zien we terug in de hoge respons van 85% van de ziekenhuizen heeft iemand van facilitaire dienst en/of diëtetiek de vragenlijst ingevuld.

Integratie van Green Deal Duurzame Zorg 3.0 in visie en beleid

Uit het rapport kwamen mooie resultaten naar voren. Zo zijn bij 80% van de ziekenhuizen de Richtlijnen Goede Voeding en de uitgangspunten van Goede Zorg Proef Je de basis van het voedingsbeleid. De integratie van de Green Deal Duurzame Zorg 3.0 is nog in volle gang. Bij de meeste ziekenhuizen zijn er afspraken gemaakt, maar moeten deze nog uitgewerkt en geïmplementeerd worden. Ongeveer de helft van de ziekenhuizen geeft aan de Green Deal geïntegreerd te hebben in visie en beleid.

Verschuiving meer plantaardig voor medewerkers en bezoekers

Voeding met meer plantaardige en minder dierlijke eiwitten is veelal duurzamer. Daarom staat er in de Green Deal dat zorgaanbieders moeten streven naar een 40/60-verhouding dierlijke/plantaardige eiwitten uiterlijk in 2030, met een 50/50-verhouding als tussenresultaat in 2026.

Ziekenhuizen geven aan dat ze bezig zijn met de transitie van dierlijk naar plantaardig eiwit. Bij medewerkers en bezoekers geeft een derde van de ziekenhuizen aan dat het maximum van 50% dierlijk eiwit al in de uitgangspunten van de voeding is verwerkt. Bij de helft van de respondenten is het niet bekend of dit het geval is. Mogelijk ligt dit aan het feit dat er weinig zicht is op de huidige verhouding. Verder werd  er aangegeven dat er behoefte is aan een tool die helpt bij het monitoren van de verhouding van plantaardig en dierlijk eiwitten. Ook het belang van keuzevrijheid, verleiding en kleine stapjes zijn hierbij vaak genoemd.

Voorzichtigheid bij patiënten

Voor patiënten is bij deze verschuiving naar meer plantaardig meer voorzichtigheid nodig. De Green Deal beschrijft dat zorgaanbieders zich moeten inspannen om datgene te doen wat medisch verantwoord mogelijk is. Dit in verband met de hogere energie- en eiwitbehoefte bij ziekte en herstel, de veelal lagere verteerbaarheid en eiwitkwaliteit van plantaardige voeding, en de vaak nu al lage inname van eiwitten.

Die voorzichtigheid zie je terug bij ziekenhuizen. Bij een kwart van de ziekenhuizen is er een uitgangspunt van maximaal 50% dierlijk bij patiënten, maar een groot deel geeft aan dat dit streven nog niet haalbaar is. Volwaardigheid van voeding heeft hierbij de prioriteit. Dat zie je ook terug in de grote behoefte naar een tool om de eiwitkwaliteit van producten en maaltijden te berekenen.

Volwaardige vegetarische en veganistische maaltijden berekenen

Op dit moment geeft 75% van de ziekenhuizen aan dat patiënten een volwaardige vegetarische keuze kunnen maken bij de warme maaltijd. Voor een volwaardige veganistische keuze is dit maar 45%. Ook hier komt het belang voor een tool om de eiwitkwaliteit te berekenen naar voren. Gelukkig was de huidige uitvraag onderdeel van een groter project vanuit de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU). Een van de andere werkpakketten had als doel een dergelijke tool te ontwikkelen, de zogenaamde Eiwitcombinatietool. Deze staat sinds kort online en kan gratis worden gebruikt.

Congres ‘Duurzame voeding in ziekenhuizen’

Op donderdag 21 november 2024 organiseert de NFU samen met Goede Zorg Proef Je het congres ”Duurzame voeding in ziekenhuizen’ in Amsterdam UMC om de resultaten van dit project uit te dragen en om uitwisseling en samenwerking te bevorderen. Iedereen die geïnteresseerd is in het onderwerp duurzame voeding in ziekenhuizen is welkom. Denk aan diëtisten en medewerkers van de afdeling facilitair, studenten en andere zorgprofessionals, productontwikkelaars, cateraars, en retail. Houdt de agenda van de Alliantie Voeding in de Zorg in de gaten voor meer informatie: https://www.alliantievoeding.nl/nl/actueel

Verder lezen

Geïnteresseerd in alle resultaten? Lees het volledige rapport hier. Hierin staan niet alleen de resultaten van de vragenlijst, maar ook van onderzoek naar het ontwikkelen van informatiemateriaal voor patiënten over meer plantaardige voeding bij ziekte en herstel; scholing van diëtisten/zorgverleners; een toolkit duurzame voeding voor facilitaire afdelingen; en beweegredenen jonge patiënten en hun ouders/verzorgers over meer duurzame voeding.