Gezonde Voeding Centraal in de Nederlandse ggz: een stap richting holistische zorg

Binnen de Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ), vertegenwoordigd door de branche- en netwerkvereniging de Nederlandse ggz, wordt steeds meer aandacht besteed aan het belang van gezonde en duurzame voeding. Een gezonde leef- en werkomgeving zijn namelijk essentieel voor het welzijn van zowel cliënten als medewerkers. “De verschuiving die we als Nederlandse ggz willen zien, is dat voeding niet alleen als een losstaand element wordt gezien, maar als een integraal onderdeel van het herstel,” aldus Ellen Righart, Netwerkcoördinator Verslaving en gezonde leefstijl bij de Nederlandse ggz.

Ellen Righart, die zich al jaren inzet om gezonde en duurzame voeding onderdeel te maken van de behandeling, stelt vast: “Er is steeds meer bewijs voor de relatie tussen voeding en mentale gezondheid. Voeding draagt bij aan zowel fysieke gezondheid als aan hoe je je voelt, daarom is gezonde voeding voor cliënten in de GGZ juist heel belangrijk: je slaat twee vliegen in één klap.”

Verbinding en kennisdeling

Ellen coördineert het waardenetwerk met zo’n 70 leden, bestaande uit zorgprofessionals (in en buiten de GGZ), cliënten en ervaringsdeskundigen. Het doel is om wetenschappelijke inzichten te verbinden met de dagelijkse praktijk en best practices te delen. “Ons doel is om de GGZ gezonder te maken, zodat zowel medewerkers als cliënten met verbeterde leefstijlvaardigheden zelf kunnen bijdragen aan gezondheid en herstel. De Goede Zorg Proef Je tool: ‘Bouwstenen voedingsvisie voor de GGZ’ is daarbij een waardevol instrument,” deelt Ellen. Ellen benadrukt het belang van praktische toepasbaarheid en de rol van de Alliantie Voeding in de Zorg: “De Alliantie Voeding in de Zorg heeft veel kennis van de effecten van voeding op gezondheid, en de vertaling van onderzoek naar praktijk. Het is fijn dat we elkaar hierin kunnen versterken, wat enorm helpt om de beweging in gang te zetten en medewerkers en cliënten het belang van goede voeding voor herstel te laten inzien.”

Beweging in de GGZ

Steeds meer GGZ-organisaties nemen voeding serieus mee in hun beleid, zoals bij Vincent van Gogh, waar voeding integraal deel uitmaakt van het behandelplan, vertelt Ellen. “Het is de kunst om het voedingsbeleid in de organisatie zo te implementeren, dat elke professional op de hoogte is hiervan en het kan toepassen in het eigen werk. De afspraken in de Green Deal Duurzame Zorg en het Integraal Zorgakkoord ondersteunen enorm door concrete deadlines te stellen.’’

Ook het jaarlijkse Festival van de Leefstijl, dat in september voor de derde keer plaatsvond, illustreert de groeiende belangstelling voor gezonde voeding en leefstijl. Het festival trekt steeds meer deelnemers vanuit alle lagen van organisaties, zowel binnen de ggz als van de rest van de gezondheidszorg. Ellen is enthousiast over deze ontwikkeling: “Het Festival draagt bij aan de ambitie om de hele zorg gezond en duurzaam te maken, waarbij voeding en andere leefstijlaspecten onder de aandacht komen.”

Uitdagingen en kansen in de GGZ

Uit een recente nulmeting binnen de GGZ blijkt dat veel zorgprofessionals voedingskennis en -vaardigheden missen, maar hier wel behoefte aan hebben. Dit probleem gaat terug naar de basis, er is nog weinig aandacht voor voeding en leefstijl in zorgopleidingen. Ellen erkent de behoefte aan meer educatie in de opleidingen, maar wijst ook op de uitdaging voor de ruim tachtigduizend professionals die al actief zijn in het veld. “Het aantal mensen met overgewicht neemt toe, dit geldt ook voor mensen die in de zorg werkzaam zijn. Het is moeilijk om op je werk met cliënten te praten over gezonde voeding en leefstijl als je het thuis niet goed kunt praktiseren,” aldus Ellen. Ze ziet echter een groeiende belangstelling voor voedingsthema’s, zoals blijkt uit het succesvolle Webinar Voeding en Depressie, met ruim 600 aanmeldingen. Bekijk hier de tool: ‘Voeding bij volwassenen met klinische depressie’, die we als Goede Zorg Proef Je presenteerde tijdens het webinar.

Draagvlak en financiële overwegingen

Op bestuursniveau heerst bezorgdheid over de financiële haalbaarheid van de transitie naar een gezonder en duurzamer voedingsaanbod binnen de GGZ. Ellen benadrukt het belang van inzicht krijgen in deze financiële aspecten. “We willen op voorhand laten zien dat investeren in gezonde voeding mogelijk tot besparingen kan leiden, maar dit moet zorgvuldig worden onderzocht om mensen te overtuigen.” Wat betreft draagvlak merkt Ellen op dat steeds meer mensen uit cliëntenraden zich willen inzetten voor gezonde voeding. Ze voegt toe: “We hopen dit enthousiasme ook meer onder medewerkers zelf te zien want de rol en steun van medewerkers op het gebied van gezonde en duurzame voeding is essentieel . Het kan helpen dat mensen veranderingen zelf al ervaren, bijvoorbeeld met een vegetarische proeverij. Zo neem je ze geleidelijk mee in de verschuiving naar een gezonder en duurzamer aanbod.’’

Toekomstbeeld van de GGZ

Ellen deelt vol enthousiasme haar visie op een groeiend waardenetwerk, gericht op gezonde voeding, sport, en beweging. Ze wil de beweging versterken en de samenhang tussen fysiek en mentaal welzijn benadrukken, met speciale aandacht voor leefstijlvaardigheden. Ondanks de uitdagingen in de GGZ, pleit ze overtuigend voor ruimte, investeringen, en een geleidelijke integratie van gezonde voeding in de GGZ. “Laten we kleine eetwissels, zoals ’s avonds thee in plaats van koffie ter bevordering van de slaap, als effectieve verandering omarmen. Gezonde voeding moet een integraal onderdeel worden die de algehele kwaliteit van leven bevordert.”

Meer weten over de Nederlandse GGZ of over Goede Zorg Proef je? Neem gerust contact op via communicatie@goedezorgproefje.nl of neem een kijkje op de website van het waardenetwerk Verslaving en Gezonde Leefstijl.